Ana cigaba fuskantar ruɗani a Jami’ar Kimiyya Da Fasaha ta Jihar Enugu (ESUT), bayan da ɗalibai 13 su ka rasa ransu, cikin kwanaki kaɗan, ba tare da rashin lafiya ba.

 

Jami’ar ta ESUT dai, na garin Agbani ne, da ke ƙaramar hukumar Nkanu ta Yamma, a Jihar ta Enugu, da ke Kudu Maso Gabashin Najeriya, Kuma mallakin Gwamnatin Jihar ta Enugu ce.

Wasu daga cikin Ɗaliban Makarantar, sun shaidawa Jaridar Premium Times cewar, da dama daga cikin ƴan uwansu sun rasu cikin satittika kaɗan, Kuma babu wata lalura da su ka kamu da ita kafin rasa ransu, ya yin da wasu kuma su ka yi gajeriyar jinya.

“Bamu san dalilin mace-macen ba. Kuma har wasu ɗalibanma da na tambaya sun ce basu sani ba”, a cewar Ekene Nnamani, Ɗalibin ajin ƙarshe a sashen karatun Aikin Jarida na Jami’ar.

Shi ma wani Ɗalibin, da ke aji 4, a sashen nazarin Shari’a (Law), ya ce kimanin Ɗalibai 13 ne su ka rasu, a ƴan kwanakin nan. Bayan fama da gajeriyar jinya.

“Guda daga cikin Ɗaliban ma Macece da mu ke Hostel ɗaya. Ta kuma rasu ne a Asibitin koyarwa na Jami’ar, bayan da aka kaita”, a cewar Ɗalibin.

Da ta ke martani, kan yawaitar mace-macen a Jami’ar, ƙungiyar Ɗalibai ta ƙasa (NANS) reshen Kudu Maso Gabas, ta buƙaci hukumar gudanarwar Jami’ar da ta garƙame Makarantar cikin gaggawa, da nufin kare rayukan sauran Jama’a.

Hakan, na ɗauke ne ta cikin wani jawabi da Shugaban Shiyyar ƙungiyar ta NANS, Chidi Nzekwe, ya fitar, ya na mai cewar, yawaitar mutuwar ɗaliban Jami’ar gagarumin abin damuwa ne.

Sai dai, a martanin hukumar gudanarwar Jami’ar, ta hannun Shugaban sashen kula da Al’amuran Ɗalibai (Students Affairs), Jude Udenta, a ranar Alhamis, ya yi watsi da buƙatar ƙungiyar ɗaliban na rufe Jami’ar.

Farfesa Udenta, ya kuma ce Ɗalibai biyar ne kawai su ka rasa rayukansu, saɓanin farfagandar da ake yaɗawa, Kuma guda daga cikin ɗalibanma ya rasu a ƙarshen makon da ya gabata ne, sanadiyyar haɗarin mota.

Kuma daga cikin dukkannin waɗanda suka mutunma, shi kaɗai ne, ya rasu a cikin Makaranta.

“Muna samun bayanin hakan kuma, sai mu ka gudanar da taron tattaunawa da Kwamitin tsaronmu, akan lamarin. Inda mu ka buƙace su da su hana ɗalibai yin amfani da Injinan Janareto, dan ƙauracewa wasu matsalolin, da ka iya tasowa”. a cewar Udenta.

bala’i – Shugaban ASUU

 

•Yace wasu malamai basu karbi albashi ba har tsawon watanni 30

•Ya shawarci Tinubu kan wanda zai nada ministan ilimi

Shugaban kungiyar malaman jami’o’i, ASUU, Farfesa Emmanuel Osodeke, ya bayyana fannin ilimi a zamanin tsohon shugaban kasa Muhammadu Buhari a matsayin bala’i.

Ya kuma ce gwamnatin tsohon shugaban kasa Buhari ita ce mafi muni a kasar nan, inda ya koka da cewa babu wata gwamnati da ta taba baiwa fannin ilimi kashi biyar cikin dari kamar yadda gwamnatin ta yi.

Ya kuma kara da cewa, wasu malaman makaranta ba su karbi albashi ba har na tsawon watanni 30, yayin da wasu kuma har yanzu ba su san abin da ya sa ba a biya su albashi kimanin shekaru biyu da suka gabata ba.

Da yake magana a wata hira ta musamman da jaridar Vanguard, shugaban ASUU ya shawarci shugaban kasa Bola Tinubu da ya tabbatar wanda zai nada a matsayin minista mai kula da harkar ilimi shine wanda ya san abin da ilimi ya kunsa.

Da aka tambaye shi da ya kimanta gwamnatin Buhari ta fuskar samar da kudaden ilimi, sai ya ce: “Masifu ne, wanda shi ne mafi muni da ya faru da kasar nan. Babu wani tsarin mulki da ya baiwa ilimi kashi biyar amma ya yi kuma ko kashi biyar ba a sa ido ba.

“Kamar yadda nake magana a yau a lokacin mulkin, Jami’ar Legas, Jami’ar Ibadan, Ife, ABU na samun miliyan goma sha daya kacal a kowane wata kan farashi.

“A halin yanzu, jami’a ta (Michael Okpara University of Agriculture, Umudike, Jihar Abia) ta kashe sama da Naira miliyan 20 wajen sayen man dizal a wata, UNILAG bai kamata ta kashe Naira miliyan 50 zuwa Naira miliyan 100 ba a kan dizal a wata amma gwamnati kawai ta ba da Naira miliyan 11. Anan (Jami’ar Michael Okpara), sun ba da Naira miliyan 5  kuma da kyar aka sake shi.

“Kudaden da Sanata daya ke karba a gida ya fi abin da kuke da shi a matsayin kari na kudin Jami’ar Ibadan da Jami’ar Obafemi Awolowo, Ife. Ta yaya hakan zai gudana? Shi ya sa muke da matsalar da muke da ita a yau, babu wanda yake sha’awar.”

Da aka tambaye shi ko wane irin ministan ilimi zai ba Mista Shugaban kasa shawara ya nada, Osodeke ya ce:  “Irin wannan ministar ya zama wanda ya san menene jami’a kuma ya san mene ne ilimi. Na biyu, ya kamata ya zama wanda zai kasance da sha’awar daliban Najeriya, samari da ‘yan mata a zuciya.

“Na uku, ya kamata mutum ya kasance wanda dole ne ya kasance yana da iyalinsa a jami’o’in Najeriya, makarantun sakandare da firamare, ba wanda yaronsa yake a waje ba, sai ka je ka yi matrical ka yi taro a can amma ba ka da yaro a nan.

“Don haka wadannan na daga cikin abubuwan da ya kamata a yi la’akari da su wajen nada ministan ilimi. Mutumin da ya yi imani da Najeriya ba wadanda suka yarda ba Najeriya ba, dole ne mu fita waje. “Kana da ciwon kai ka fita waje, wani shugaban kasa ya yi ciwon hakori, ya fita waje neman magani.”

Dangane da abin da ASUU ke yi wa gwamnatin yanzu, Farfesa Osodeke ya ce:  “Idan kun lura, da gaske yawancin shugabannin da suka shude ba su mai da hankali kan tsarin ilimi don haɓakawa ba. Shi ya sa muke fama da wadannan matsalolin, musamman batun kudade.

“Idan ka duba kasashen yammacin Afrika, Ghana, Cameron da ma Afrika ta Kudu, babu wata kasa da ke bayar da kasa da kashi 15 na kasafin kudinta na ilimi amma a bara mun samu kashi 5.3 cikin 100 kuma ba ta taba wuce kashi 10 cikin 100 ba a shekaru goma da suka wuce.

“Don haka wannan shi ne muhimmin batu. A farkon shekarun 60s da 70s, gwamnatin yankin, musamman yankin yamma, tana bayar da kashi 30 cikin 100. A wasu ƙasashe, sun ba da kashi 30 cikin 100 saboda mahimmancin ilimi, amma a nan ba ma la’akari da shi.

“Kun san dalili? Domin ‘ya’yan wadanda ya kamata su tabbatar an yi ba a kasar nan suke ba.

“Watanni shida na farkon shekarar da ta gabata mun biya dala miliyan 600 a matsayin kudin koyarwa ga jami’o’in Burtaniya. Idan ka ninka wancan, ya zarce Naira biliyan 200. Wannan shi ne abin da muke cewa a rika sanyawa a harkar ilimi duk shekara a gyara shi amma ba su da sha’awa. Don haka wannan shine dalilin da ya sa muke samun wannan. ”

Gwamnatin tarayya ta kara wa sabbin dalibai kudaden makaranta a kwalejojin gwamnatin tarayya da aka fi sani da Federal Unity Colleges.

 

Kudaden da aka kara zuwa N100,000, na nuna karin kashi 122.2% idan aka kwatanta da na baya na N45,000.

Wannan bayanin na kunshe ne a cikin wata takardar sanarwa daga ofishin daraktan sashin kula da manyan makarantu na ma’aikatar ilimi ta tarayya, mai lamba ADF/120/DSSE/I, mai kwanan wata 25 ga Mayu, 2023, kuma aka aika zuwa ga dukkan shugabannin kwalejojin Tarayya.

Takardar mai taken, “An amince da karin kudi a kwalejojin tarayya na tarayya (Tarm na daya) ga sabbin dalibai” wanda kuma daraktan kula da manyan makarantun sakandire, Hajia Binta Abdulkadir ta sanya wa hannu, ta bayyana cewa ana sa ran sabbin dalibai za su biya ₦100,000 maimakon N45,000 a baya.