Sakataren zartarwa na hukumar nakasassu ta kasa (NCPWD), James Lalu, ya ce a halin yanzu akwai nakasassu miliyan 35.1 a Najeriya.

 

Lalu ya bayyana haka ne ranar Juma’a a jihar Imo a wani shiri na kwana daya na bayar da takardar shedar dindindin ga nakasassu a yankin kudu maso gabas.

Sakataren zartarwa wanda ya samu wakilcin Ikem Uchegbulam, mukaddashin daraktan bin ka’ida da tabbatar da doka na hukumar, ya ce shirin na wayar da kan nakasassu kan alfanun takardar sheda, ya ce atisayen ya yi daidai da sashe na 28 na dokar nuna wariya ga nakasassu.

Ya ce nakasassun na iya samun takardar shedar dindindin daga hukumar, yayin da takardar shedar wucin gadi ga wadanda ba za su iya amfani da sashin jiki ba likitoci ne ke ba su.

“Bugu da kari yin aiki a matsayin hanyar tantancewa, dokar ta sanya takardar ta zama abin da doka ta tanada don samun magani daga kotun shari’a, don haka akwai bukatar mallakar takardar shaidar,” in ji shi.

“Rahoton WHO na baya-bayan nan ya yi kiyasin cewa kimanin mutane miliyan 35.1 na da nakasa a Najeriya, don haka, hukumar na yin iyakacin kokarinta wajen ganin sun samu dukkan hakkokinsu kamar yadda kundin tsarin mulki ya tanada.”

Lalu ya ce nakasassu masu ingantattun takaddun shaida ne kawai za su iya karba da kuma neman magani kamar yadda aka bayyana a dokar nakasa.

Ya bukaci daukacin ‘yan Najeriya masu nakasa da su samu takardar shedar domin samun cikakken amfaninta.

A watan Oktoba, Shugaba Bola Tinubu ya rattaba hannu kan takardar amincewa da yarjejeniya ga kungiyar Tarayyar Afirka (AU) don inganta yancin nakasassu (PWDs) a Najeriya.

Wike ya ba da shawarar N15bn don gina sabon mazaunin VP

 

Hukumar babban birnin tarayya, FCTA, ta ce tana shirin kashe Naira biliyan 15 domin gina sabon wurin zama ga mataimakin shugaban kasar.

Nyesom Wike, ministan babban birnin tarayya (FCT), ya bayyana hakan a ranar Laraba lokacin da ya bayyana a gaban kwamitin majalisar wakilai don kare karin kasafin kudi na babban birnin tarayya Abuja N61.5 na 2023.

A ranar Talata, Shugaba Bola Tinubu ya mika wa majalisar dokokin tarayya karin kasafin kudin babban birnin tarayya na Naira biliyan 67, yayin da yake neman karin amincewa.

Biyo bayan bukatar shugaban kasar, majalisar dokokin kasar cikin gaggawa ta zartar da kudurin dokar karatu na daya da na biyu.

Wike ya shaidawa ‘yan majalisar cewa majalisar zartarwa ta tarayya ta amince da gina sabon gidan mataimakin shugaban kasa a shekarar 2010 akan kudi naira biliyan 7, amma an yi watsi da aikin.

Ministan ya ce gwamnati mai ci ta zabi fara gina aikin, kuma dan kwangilar ya gyara kudin zuwa Naira biliyan 15.

Wike ya ce an ware kudi na farko na Naira biliyan 5 a cikin karin kasafin kudin babban birnin tarayya Abuja domin fara aikin.

“An yi watsi da gidan VP da aka bayar a shekarar 2010 kan kudi Naira biliyan 7,” in ji Wike.

“Abin kunya ne cewa ƙasar da ke cikin wannan yanayin ba za ta iya kammala mazaunin VP akan Naira biliyan 7 acikin shekaru 13 ba, yanzu dan kwangilar ya ce ba za mu iya ci gaba da yin ta ba tare da nazari ba.

“Yanzu suna cewa Naira biliyan 15. Mun dau kanmu cewa za mu kammala shi kuma shugaban kasa zai kaddamar da shi a watan Mayu.”

Sai dai ‘yan majalisar sun yi wa ministan tambayoyi kan dalilin da ya sa yake shirin kashe makudan kudade wajen gina katafaren ginin mataimakin shugaban kasa.

Da yake mayar da martani, Wike ya ce a ba mataimakin shugaban kasa “mazauni da ya dace”.

“Sojoji ne suka gina gidan na yanzu – gidan Aguda. Sai gwamnati ta ce a duba, muna so mu gina ma mataimakin shugaban kasa masaukin da ya dace, kuma a shekarar 2010 ne.” Inji shi.

“An bayar da kwangilar ne a kan kudi naira biliyan bakwai. Kamar dai abin da muke ginawa shugabannin majalisar dokokin kasa ne – ka ga an yi watsi da shi saboda rashin kudi.

“Mun yi imanin cewa za mu shigar da shi cikin kasafin kudin mu na doka. Mu gama shi ko da ba sa son amfani da shi.

“Ba mu gyara ba. Wani sabon aiki ne da aka amince da shi a shekarar 2010, muna cewa za mu iya kammala shi kuma za mu kaddamar da shi a watan Mayu 2023.

GYARAN OFISHIN VP A CIKIN KARIN KASAFIN KUDI

A ranar 8 ga Nuwamba, Shugaba Bola Tinubu  ya rattaba hannu kan ƙarin kasafin kuɗin 2023 na Naira tiriliyan 2.17 ya zama doka.

A dokar karin kasafin kudi na shekarar 2023, gwamnatin tarayya ta ware naira biliyan 2.5 domin gyaran gidan Aguda.

An kuma ware Naira biliyan 3 a cikin karin kasafin kudin shekarar 2023 don gyara gidan mataimakin shugaban kasa a jihar Legas.

Haka kuma gwamnati ta ware Naira biliyan 4 don gyara gidajen shugaban kasa da karin Naira biliyan 4 domin gina katafaren ofis a jihar.

‘N2.8 BILYAN GA JAMA’A’

Wike ya ce za a kashe Naira biliyan 2.8 wajen tallata hukumar FCTA a cikin karin kasafin kudin babban birnin tarayya Abuja.

“Idan ka kalli talla da talla, an ware Naira miliyan 60 amma ya karu zuwa Naira biliyan 2.8,” inji shi.

“Wasu mutane za su yi tambaya, ta yaya Naira biliyan 2.8? Kuna amfani da kuɗi don samun kuɗi. Lokacin da na zo cikin jirgin, mun fahimci cewa yawancin mutane ba sa biyan hayar gidansu.

“Misali, mun buga waɗanda ke neman C of O na manyan gidaje. Mun samu amincewar shugaban kasa don murkushe C of O.”

Ministan harkokin cikin gida, Olubunmi Tunji-Ojo, ya bayyana cewa gwamnatin tarayya na kashe Naira miliyan uku wajen ciyar da fursunoni kusan 4,000 a kullum a fadin kasar nan.

 

A cewar Ministan, irin wannan adadi mai ban mamaki ya kara tabbatar da bukatar rage cunkoson cibiyoyin da ake tsare da su a fadin kasar.

Tunji-Ojo ya yi wannan bayanin ne a ranar Talata yayin da yake zantawa da Channel TV.

Ya bayyana cewa matakin rage cinkoso gidan gyaran hali wani bangare ne na tattalin arziki, inda ya tabbatar da cewa gwamnatin tarayya ta yi taka tsantsan wajen rabon albarkatun.

“Don haka, kafin ku ci gaba, bari in faɗi wannan. Kuna duban tattalin arzikin sikelin ciyar da wadannan fursunoni 4,068 ana kashe kusan Naira miliyan uku a rana. Naira miliyan uku a rana da sau 365, na shekara kenan.

“Ciyar da wadannan fursunoni 4,068 gwamnati na kashe kusan Naira miliyan uku a rana. Ku kirga Naira miliyan 3 na kwana 365.”

Da yake amsa wata tambaya dangane da zargin cewa wasu jami’an gidan yari na hada baki da wasu masu hannu da shuni wajen rura wutar ta’addanci a kasar, Ministan ya ce irin wannan mataki, idan har ya tabbata gaskiya, cin amana ne, yana mai bayyana shi a matsayin ”abin kyama”.

Ya ce,

“Yana da ma’ana kamar yadda na damu. Ba za ka iya zama jami’in gwamnati ba kuma ka yi rantsuwar kare mutuncin kasar nan tare da yin sulhu da ita ta hanyar hada kai da ‘yan ta’adda ba. Wannan zai zama abin ƙyama kuma ba za a yarda da shi ba.

“Ya fita daga duniyar nan. Ba wani abu ba ne da zan iya tunanin a raina cewa jami’in shari’a zai yi kasa a gwiwa kamar hada baki da ‘yan ta’adda don kai wa al’umma hari b. Wannan laifi ne na cin amana.

“Wannan ba zai taɓa kasancewa ƙarƙashin kowane irin salo ko yanayi ba a ƙarƙashin kasa.”

Abin da Ya Kamata Ku Sani

A farkon wannan watan, gwamnatin tarayya ta ‘yantar da fursunoni kusan 4,086 daga cibiyoyin da ake tsare da su saboda rashin iya biyan kuɗin belin su.

Tunji-Ojo ya bayyana cewa, gwamnatin tarayya ta biya Naira miliyan 500 da aka samu daga kamfanoni masu zaman kansu da na farar hula.

Ya ce,

“Mun tara Naira miliyan 585 daga kamfanoni masu zaman kansu don biyan wadannan tarar da kuma biyan diyya domin ceton gwamnati na ciyar da fursunonin Naira biliyan 1.1 a duk shekara. Wannan shine kawai tattalin arzikin sikelin, ”in ji shi.

“Don haka, a wurina, mene ne hujjar ciyar da wani da Naira biliyan 1.1, me ya sa ake rike shi a kan Naira miliyan 585, musamman ganin cewa Naira miliyan 585 ba ta fito daga gwamnati ba?”